Hát Sli xứ Lạng

Trong tiếng Nùng thì Sli có nghĩa là thơ. Người Nùng ở xứ Lạng gọi loại hình dân ca trữ tình của họ là Sli, một điệu hát tương tự như hát ví, hát ghẹo của người Kinh. Nội dung của những điệu hát Sli thường đề cập đến mọi mặt của sinh hoạt đời sống, ca ngợi cảnh giàu đẹp của thiên nhiên, quê hương…Và Sli còn là lối hát giao duyên của thanh niên nam, nữ dân tộc Nùng

 Trong lời hát sli có sự liên tưởng, ví von, thông qua những hình ảnh cụ thể để nói lên tâm tình con người. Do đó, dù trong lời hát là cây cối, trăng sao, năm, tháng... nhưng cuối cùng vẫn để nói về tình cảm, tâm trạng và khát vọng của con người. Và, hát sli không cần nhạc cụ đệm hay vũ đạo đi kèm. Người ta có thể hát bất cứ lúc nào, chỗ nào, miễn là có đối tượng hát. Có lẽ bởi thế từ bao đời nay tiếng hát sli vẫn được lưu truyền…

Ở Huyện Cao Lộc - Lạng Sơn nếu như nghệ nhân Hà Thị Ven được biết đến là người có giọng sli trong trẻo, ngọt ngào thì bà Lưu Thị Tần ở thôn Cỏn Quyền xã Thạch Đạn lại được biết đến là người có công lớn nhất trong việc sưu tầm các bài sli cổ. Bà chính là tác giải của cuốn sách Sli sình Làng. Cuốn sách tập hợp hơn 100 bài sli cổ của dân tộc Nùng và được sở VHTT và Du lịch tỉnh LS xuất bản vào năm 2010.

Hình ảnh cuốn sách Sli Sình làng

Năm nay đã gần 70 nhưng bà Tần vẫn say mê với từng câu hát sli , ngoài công việc đồi nương giúp con cháu thì niềm vui của bà là được ghi chép, sưu tầm lại những lời hát và hát cho con cháu nghe…

Trong quá trình tồn tại và phát triển, hát sli luôn có mặt trong đời  sống của người Nùng, không chỉ như một nét văn hóa mà còn mang tính chất tâm linh, nghi lễ như: hát mừng đám cưới, khánh thành nhà mới, hát giao duyên, hát trong các lễ hội cầu mùa đầu xuân của người Nùng… Lời ca tạo không khí phấn khởi, sáng khoái, giúp cho con người có được niềm vui, thêm tin yêu cuộc sống.

Cũng như các loại hình văn hóa dân tộc cổ truyền hát Sli hiện nay đang đứng trước thực trạng: Những thế hệ nghệ nhân am hiểu sâu sắc về hát sli như nghệ nhân Hà Thị Vèn, Lưu Thị Tần đang dần già đi. Trong khi lớp trẻ kế cận lại  không nhiều, và dường như cũng chưa đủ những đam mê để tự tin trong việc gìn giữ điệu hát truyền thống này. Bên cạnh đó, hát Sli của người Nùng ở Lạng Sơn hiện nay vẫn chỉ được truyền dạy một cách tự phát, không có bất kỳ một khảo sát hay nghiên cứu, hoạt động nào được tổ chức phục vụ cho việc bảo tồn.

Bên bếp lửa hồng những người dân tộc Nùng xứ Lạng vẫn truyền cho nhau những câu hát sli như cách mà bấy lâu nay họ vẫn làm, để giữ gìn một điệu hát đang có nguy cơ mai một dần giữa nhịp sống hiện đại.

Nguồn: VTC16.com.vn